Οι παραβάσεις που διαπιστώνονται από το ΣΔΟΕ υπό τον αρμόδιο ειδικό γραμματέα, Στέλιο Στασινόπουλο, θα επισύρουν, μεταξύ άλλων, δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών.
Το αμερικανικό σύστημα φορολογικών ελέγχων εισάγεται στην ελληνική πραγματικότητα και θα χρησιμοποιείται στο εξής για τον προσδιορισμό των εισοδημάτων όχι μόνο επιχειρηματιών και ελευθέρων επαγγελματιών, αλλά και μισθωτών ή συνταξιούχων.
Με διάταξη που περιέχεται σε τροπολογία, η οποία κατατέθηκε χθες στη Βουλή, προβλέπεται ο προσδιορισμός των φορολογητέων εισοδημάτων όλων των φυσικών προσώπων με «έμμεσες τεχνικές ελέγχου», δηλαδή με μεθόδους αντικειμενικών κριτηρίων, όπως οι τραπεζικές καταθέσεις, η ρευστότητα κ.λπ.
Ειδικότερα, οι αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες θα έχουν τη δυνατότητα να αίρουν το τραπεζικό και φορολογικό απόρρητο για την εφαρμογή των «τεχνικών έμμεσου προσδιορισμού των φορολογητέων εισοδημάτων» και να αντλούν στοιχεία που θα αφορούν:
- Την αναλογία μεταξύ του ύψους των δηλωθέντων εισοδημάτων και της αξίας των κτηθέντων περιουσιακών στοιχείων. Αν η αξία των περιουσιακών στοιχείων που αποκτήθηκαν δικαιολογείται από τα δηλωθέντα εισοδήματα, δεν θα υπάρχει πρόβλημα. Διαφορετικά, το εισόδημα θα επαναϋπολογίζεται επί των νέων δεδομένων που προέκυψαν από τον έλεγχο.
- Τη ρευστότητα των ελεγχομένων.
- Το ύψος των τραπεζικών καταθέσεών τους στις τράπεζες.
- Το ύψος των επενδύσεων σε μετοχές σε αμοιβαία κεφάλαια και σε άλλου είδους χρηματοοικονομικά προϊόντα.
- Τις δαπάνες που έχουν πραγματοποιήσει με την καταβολή μετρητών, εφόσον αποδεικνύονται. Συγκεκριμένα, θα ελέγχονται αγορές περιουσιακών στοιχείων (κατοικιών, αυτοκινήτων, σκαφών αναψυχής κ.ά.) που τυχόν έγιναν με μετρητά και θα διασταυρώνονται με τα δηλωθέντα εισοδήματα.
- Τις δαπάνες με πιστωτικές κάρτες.
Το σύστημα θα εφαρμόζεται σε περιπτώσεις που προκύπτουν ενδείξεις για απόκρυψη σημαντικού ύψους εισοδημάτων, για διακίνηση «μαύρου» χρήματος, για «ξέπλυμα βρόμικου χρήματος» και για παράνομο πλουτισμό. Στις περιπτώσεις που ο έλεγχος αποδεικνύει ότι ο φορολογούμενος απέκρυψε εισοδήματα, θα φορολογείται αναδρομικώς για τα έτη που υποτίθεται ότι προέκυψαν τα εισοδήματα, αλλά ταυτόχρονα θα του επιβάλλεται και η ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
Η μεταφορά του συστήματος από το αμερικανικό φορολογικό σύστημα προκύπτει και από την αγγλική ορολογία που χρησιμοποιείται στο κείμενο της τροπολογίας. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, «η εισαγωγή της αγγλικής ορολογίας ταυτοποιεί καθεμία από τις συγκεκριμένες έμμεσες τεχνικές ελέγχου με την αντίστοιχη μεθοδολογία που χρησιμοποιείται διεθνώς».
Στην αιτιολογική έκθεση διευκρινίζεται επίσης ότι:
- Οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου προσδιορίζουν φορολογητέα εισοδήματα και όχι ακαθάριστα έσοδα. Αυτό σημαίνει ότι επί του νέου εισοδήματος, που θα προκύψει από τον έλεγχο, δεν θα εκπίπτουν τυχόν φορολογικές δαπάνες, αλλά το νέο τεκμαρτό εισόδημα θα είναι φορολογητέο στο σύνολό του.
- Η χρήση των έμμεσων τεχνικών ελέγχου μπορεί να προσδιορίζει φορολογητέο εισόδημα και σε φορολογούμενους μη επιτηδευματίες (δηλαδή μισθωτούς, συνταξιούχους κ.λπ.).
- Δίνεται η δυνατότητα καταλογισμού και λοιπών φορολογικών υποχρεώσεων (ενδεικτικά: ειδική εισφορά αλληλεγγύης επί των φορολογητέων εισοδημάτων που προσδιορίζονται βάση των έμμεσων τεχνικών). Εφόσον το εισόδημα ενός μισθωτού προκύψει από τον έλεγχο μεγαλύτερο από το δηλωθέν, η ειδική εισφορά αλληλεγγύης θα επαναϋπολογιστεί (με συντελεστές 1%-4%) επί του νέου υψηλότερου εισοδήματος.
- Καλύπτονται τόσο οι περιπτώσεις έκδοσης φύλλων ελέγχου και όχι μόνο πράξεων καταλογισμού φόρου, όπως ανέφερε η αρχική διάταξη, όσο και ο καταλογισμός επί όλων των φορολογικών υποχρεώσεων. Δηλαδή ειδικά στις περιπτώσεις των ατομικών εμπορικών επιχειρήσεων, των ατομικών επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών και των ελευθέρων επαγγελματιών, ορισμένες από τις «έμμεσες τεχνικές ελέγχου» δεν θα χρησιμοποιούνται μόνο για τον αντικειμενικό προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος αλλά και για τον προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης για τον καταλογισμό του αναλογούντος ΦΠΑ
Οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου χρησιμοποιούνται σε παγκόσμιο επίπεδο για τον προσδιορισμό του φορολογούμενου εισοδήματος και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές σε περιπτώσεις αδήλωτου «μαύρου» χρήματος, αδικαιολόγητου πλουτισμού (κινητή και ακίνητη περιουσία) ή βιοτικού επιπέδου που δεν συνάδει με τα δηλωθέντα εισοδήματα, υποστηρίζει το υπουργείο Οικονομικών.
ΠΑΝΟΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ - pkak@naftemporiki.gr
Ποιες τεχνικές και διαδικασίες θεσμοθετήθηκαν
Η νέα διαδικασία ελέγχου καθιερώθηκε με το άρθρο 14 του ν. 4038/2012, με στόχο τον αντικειμενικό προσδιορισμό των ακαθαρίστων εσόδων των μικρομεσαίων επιτηδευματιών, δηλαδή των ατομικών εμπορικών επιχειρήσεων και των ελευθέρων επαγγελματιών, αλλά με την τροπολογία θα μπορεί να εφαρμόζεται σε όλα τα φυσικά πρόσωπα, δηλαδή και στους μισθωτούς, τους συνταξιούχους, τους εισοδηματίες, τους αγρότες και τους λοιπούς φορολογούμενους, με σκοπό να προσδιορίζουν με έμμεσο τρόπο όχι τα ακαθάριστα αλλά τα καθαρά φορολογητέα εισοδήματά τους.
Το πλήρες κείμενο της διάταξης της τροπολογίας είναι το ακόλουθο:
«1. Οι παράγραφοι 1, 2 και 3 του άρθρου 67Β του ν.2238/1994 (Α' 151), όπως προστέθηκε με την παράγραφο 14 του άρθρου 4 του ν.4038/2012 (Α' 14), αντικαθίστανται ως εξής:
1.Ο προσδιορισμός των αποτελεσμάτων με έλεγχο μπορεί να διενεργείται και με την εφαρμογή μιας ή περισσοτέρων από τις κατωτέρω τεχνικές ελέγχου:
α) της αρχής των αναλογιών (mark up method),
β) της ανάλυσης ρευστότητας του φορολογούμενου (source and application of funds method),
γ) της καθαρής θέσης του φορολογούμενου (net worth method),
δ) της σχέσης της τιμής πώλησης προς το συνολικό όγκο κύκλου εργασιών (unit and volume method) και
ε) το ύψος των τραπεζικών καταθέσεων και των δαπανών σε μετρητά (bank deposits and cash expenditure method).
Με τις ως άνω τεχνικές μπορούν να προσδιορίζονται τα φορολογητέα εισοδήματα των φορολογουμένων, τα ακαθάριστα έσοδα, οι εκροές και τα φορολογητέα κέρδη των επιτηδευματιών.
2. Τα προσδιοριζόμενα αποτελέσματα που προκύπτουν από την εφαρμογή των τεχνικών ελέγχου της προηγούμενης παραγράφου, λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό των λοιπών φορολογικών υποχρεώσεων.
3. Εφόσον τα αποτελέσματα του φορολογικού ελέγχου έχουν εξαχθεί με την εφαρμογή έμμεσων τεχνικών της παρ. 1, και πριν την έκδοση φύλλων ή πράξεων καταλογισμού, ο προϊστάμενος της ελεγκτικής μονάδας καλεί τον υπόχρεο σε ακρόαση, ο οποίος δικαιούται σε ανταπόδειξη».
«Κόσκινο» για 54.000 ονόματα
Σε σύσκεψη υπό τον υφυπουργό Οικονομικών, Γιώργο Μαυραγάνη, αποφασίστηκε το ΣΔΟΕ να δώσει προτεραιότητα στα 3.000 άτομα που έχουν στείλει εμβάσματα άνω του 1 εκατ. στο εξωτερικό.
Ελεγχο κατά προτεραιότητα των ατόμων που μετέφεραν στο εξωτερικό κεφάλαια άνω του 1.000.000 ευρώ θα διεξαγάγουν οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών.
Σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε χθες στο υπουργείο Οικονομικών με τη συμμετοχή του υπουργού, Γιάννη Στουρνάρα, του υφυπουργού, Γιώργου Μαυραγάνη, του ειδικού γραμματέα του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ), Στέλιου Στασινόπουλου, και υπηρεσιακών παραγόντων, αποφασίστηκε να προχωρήσουν άμεσα οι έλεγχοι και οι διασταυρώσεις στοιχείων για τα 54.000 φυσικά πρόσωπα που πραγματοποίησαν εμβάσματα χρημάτων στο εξωτερικό την περίοδο 2009-2011.
Πρόκειται για ποσά που ξεπερνούν συνολικά τα 22 δισεκατομμύρια ευρώ, και τα στοιχεία των συγκεκριμένων προσώπων περιλαμβάνονται σε CD που έστειλε στο ΣΔΟΕ η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ) από τις 29 Αυγούστου. Οπως αποφασίστηκε στη σύσκεψη, οι έλεγχοι του ΣΔΟΕ θα ξεκινήσουν κατά προτεραιότητα από 3.000 άτομα που έχουν πραγματοποιήσει εμβάσματα άνω του 1 εκατ. ευρώ ο καθένας.
Το υπουργείο Οικονομικών σημειώνει πως για τις παραβάσεις που διαπιστώνονται από το ΣΔΟΕ προβλέπονται δέσμευση των τραπεζικών λογαριασμών, επιβολή πολύ υψηλών προστίμων και απόδοση στο Δημόσιο των φόρων που αναλογούν στα μη δηλωθέντα ποσά, ενώ προσθέτει πως «η πάταξη της φοροδιαφυγής αποτελεί προτεραιότητα της ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών, τόσο για την αύξηση των εσόδων όσο και για την απονομή κοινωνικής δικαιοσύνης».
